ทางข้ามเพื่อทุกคน

ทางข้ามคือจุดตัดของกระแสรถยนต์กับคนเดินเท้า นอกจากออกแบบทางข้ามเพื่อความปลอดภัยแล้ว ทางข้ามเพื่อทุกคนใช้งานได้สะดวกเป็นอย่างไร

ทางข้ามพื้นราบ

ความชันของทางลาด ระหว่างทางเท้ากับถนนบริเวณทางข้าม

ความชันที่ต่างกันมีผลต่อผู้ใช้วีลแชร์ ความชันน้อยผู้ใช้วีลแชร์สามารถเข็นขึ้นหรือลงด้วยตัวเองได้ แต่ถ้าความชันมากขึ้นจำเป็นต้องมีคนอื่นช่วยเข็น หรือถ้าชันมากเกินไปจะเป็นอันตราย ไม่สามารถใช้งานได้เลย

ความชันนิยมบอกเป็นอัตราส่วนเช่น 1:20 หมายถึง สัดส่วนการเคลื่อนที่แนวตั้งต่อแนวราบ เราจะเคลื่อนที่แนวตั้ง 1 เซนติเมตรเมื่อเราเดินไปในแนวราบ 20 เซนติเมตร

ตัวเลขด้านหลัง (ในตัวอย่างคือ 20) ยิ่งมาก แสดงว่าความชันน้อย (เพราะต้องเดินตั้งไกลกว่าจะขึ้นในแนวตั้งได้ 1 เซนติเมตร)
ในขณะที่ตัวเลขด้านหลังน้อย (ในตัวอย่างคือ 12) แสดงว่าชันมาก (เดินไปแค่นิดเดียวก็ขึ้นในแนวตั้งแล้ว)

ความชัน	ความสามารถในการใช้ทางลาดของผู้ใช้วีลแชร์1
1:20 – 1:12	สามารถช่วยเหลือตนเองได้
1:10	จำเป็นต้องมีผู้ช่วยเข็นวีลแชร์
> 1:10	ก่อให้เกิดอันตรายได้

ในญี่ปุ่น กำหนดให้ทางลาดมีความชันน้อยกว่า 1:20 (ถ้าไม่ได้จริง ๆ อนุโลมให้เป็น 1:12.5)

จากถนนสู่ทางเท้าไม่ควรจะเป็นทางลาดทันที แต่ควรมีพื้นที่ราบยาว 1.5 เมตรสำหรับผู้ใช้เก้าอี้เข็นหยุดรอสัญญาณไฟคนข้ามได้โดยไม่ลื่นไหล หรือกลับตัวได้สะดวก จากนั้นจึงค่อยเป็นทางลาดขึ้นไปยังระดับความสูงทางเท้านั้น ๆ

ความสูงขอบทางเท้ากับถนน

ผู้ใช้วีลแชร์ คนเข็นรถเข็นเด็ก ย่อมอยากได้ขอบทางเท้าที่เรียบสนิทต่อกับถนนบริเวณทางข้าม แต่ความเรียบเกินไปนั้นทำให้ผู้พิการทางสายตาแยกแยะไม่ได้ว่าตอนนี้กำลังอยู่บนถนนหรืออยู่บนทางเท้า

ที่ญี่ปุ่นกำหนดมาตรฐานความสูงระหว่างขอบทางเท้าและถนนบริเวณทางข้ามไว้ที่ 2 เซนติเมตร (1 เซนติเมตรในบางพื้นที่) ซึ่งต่างกันเพียงพอให้ผู้พิการทางสายตารับรู้ได้ด้วยไม้เท้าขาว

ผิวต่างสัมผัสนำทางผู้พิการทางสายตา (แบบเส้นนูน)

ปูผิวต่างสัมผัสนำทางให้ชี้ทิศที่ต้องเดินข้ามถนน เพื่อให้ผู้พิการทางสายตารู้ทิศที่ต้องเดินเพื่อข้ามไปอีกฝั่ง

ถ้าทางม้าลายนั้นมีผิวต่างสัมผัสนำทางด้วย (escort zone) บล็อกสีเหลืองและบล็อกนำทางบนทางม้าลายต้องอยู่ในแนวทางเดินเดียวกัน

ผิวต่างสัมผัสเตือนผู้พิการทางสายตา (แบบปุ่มกลม)

ประเทศญี่ปุ่นแนะนำให้ปูผิวต่างสัมผัสแบบเตือนให้ห่างจากทางข้ามประมาณ 30 เซนติเมตร

ปูผิวต่างสัมผัสแบบเตือนบริเวณเกาะกลางถนนด้วย

เสียงบอกสัญญาณคนข้าม

เมื่อสัญญาณไฟตุ๊กตาคนข้ามเป็นสีเขียว มีเสียงบอกเพื่อให้ผู้พิการทางสายตารู้ว่าข้ามได้แล้ว

ในประเทศญี่ปุ่นบางแห่ง เสียงยังบอกรายละเอียดด้วยว่าเป็นของทางข้ามทิศไหน เพื่อให้ผู้พิการทางสายตาแยกแยะได้ว่าเป็นสัญญาณข้ามด้านที่ตนเองยืนรออยู่หรือไม่ โดยเสียงดังพิโยะพิโยะ บอกสัญญาณคนข้ามทิศเหนือใต้ และ คักคู เป็นเสียงบอกสัญญาณคนข้ามทิศตะวันออกตะวันตก

ทางข้ามต่างระดับ (สะพานลอย อุโมงค์)

ขั้นบันไดนั้นเป็นอุปสรรคต่อผู้ใช้วีลแชร์ ผู้ใช้รถเข็นเด็ก รวมถึงผู้สูงอายุที่มีกำลังวังชาถดถอย และผู้ใช้จักรยาน(กรณีอนุญาตให้ขี่จักรยานบนทางเท้า) ทางข้ามต่างระดับที่รองรับการใช้งานของทุกคน จึงต้องมีทางลาดที่มีความชันเหมาะสม หรือลิฟต์เพื่อให้ผู้ใช้วีลแชร์ ฯลฯ ข้ามถนนได้

ถ้าแยกนั้นออกแบบให้ไม่มีทางข้ามพื้นราบเลย ควรติดตั้งลิฟต์ทุกขาของสะพานลอย

อ้างอิง

1. คู่มือการจัดสภาพแวดล้อมทีÉเหมาะสมและปลอดภัยสําหรับผู้สูงอายุ เข้าถึงเมื่อ 28 พ.ค. 59

เนื้อหาที่เกี่ยวกับประเทศญี่ปุ่นอ้างอิงจากมองญี่ปุ่น รูปดัดแปลงโดยได้รับอนุญาต